تالابهایی بدون آب
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۶۵۸۶۷
ایسنا/مازندران یک اکولوژیست اظهار کرد: آببندان یا تالاب یک دانش بومی است که در زمستان آب را ذخیره و در تابستان به مردم تحویل میدهد، احداث سد در بالادست باعث خشک شدن تالاب میشود درحقیقت مردم این دانش را داشتند که با سد خاکی، آب را ذخیره کنند اما با احداث سد در بالادست، این مواهب از بین رفته و تمامی ویژگیهای یادشده نیز نابود میشوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در تقویم جهانی ۲ فوریه روز تالابها نامگذاری شدهاست. سال ۱۹۷۱ برابر با ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ شمسی، رامسر میزبان یکی از مهمترین و قدیمیترین کنوانسیونهای محیطزیستی جهان با هدف حفاظت از تالابها بود، معاهدهای که در همین شهر به تصویب رسید و به «کنواسیون رامسر» شهرت یافت.
شعار امسال این روز «زندگی در هم تنیده؛ تالابها و مردم» است.
در گفتوگوی پیش رو نصرتالله صفاییان؛ اکولوژیست و استادتمام دانشگاه مازندران به پرسشهای خبرنگار ایسنا درباره تالابها، اهمیت آنها در زیست انسانی و حفاظت محیطزیست، عوامل تخریب تالابها و پیامدهای آن و برخی پرسشهای دیگر پاسخ داده است.
تالاب چیست؟
به گفته صفاییان تالاب همان آبگیر است که در مازندران به نام «آببندان/ آبندان» و در زبان محلی «آبَندون» شناخته میشود؛ البته به هر آبندانی تالاب نمیگوییم و برکه هم تالاب میتواند باشد اما عنوان درست برای این اکوسیستم آبی، تالاب است.
اکولوژیست مازندرانی با بیان این که تالاب درحقیقت یک اکوسیستم آبی است، درباره بخشهای تشکیلدهنده آن میگوید: این اکوسیستم از دو بخش غیرزنده شامل آب و خاک و بخش زنده؛ شامل گیاهان، پرندگان و انسانها تشکیل شده که وسعت آنها در مناطق مختلف متفاوت است.
صفاییان درباره چگونگی تبدیل تالاب به باتلاق یا مرداب اظهار کرد: این اتفاق زمانی رخ میدهد که تحتتاثیر فعالیت آلودهکننده انسانی شرایط زیستی تالاب به هم میخورد و درحقیقت تالابها توان اکولوژیک خود را از دست میدهند، نمونه آن تالاب انزلی است که به واسطه ورود آلودگی، زندهمانی آن ضعیف شدهاست.
تالابها دانش بومی و اثرگذار در زیست انسانی و جانوری هستند
این استاد بازنشسته دانشگاه با اشاره به اهمیت حفاظت از تالابها و نقش آنها در زیست انسانی، میگوید: در تمام روستاهای مازندران آببندان وجود داشته و دانش بومی بهرهگیری و حفاظت از آنها باتوجه به نقش اثرگذار تالاب در زیست مردم، مهم و قابلتوجه است.
به گفته او آبهای غیرمصرفی زمستان در تالابها ذخیره و در فصول بعدی در مصارف کشاورزی از آنها استفاده میشدهاست. تعدیل آب و هوای منطقه، تغذیه سفرههای آب زیرزمینی و پر شدن چاههای آب از دیگر مزایای تالابها در زیست و فعالیت انسانی است اما شاید یکی از مهمترین مزایای آن، پیشگیری از سیل است، او دراینباره اظهار میکند: روستاها ممکن است در مسیر سیلاب قرار داشته باشند و به همین دلیل، درصورت حفاظت از تالابها، آب ورودی سیل در تالاب ذخیره و از هدررفت آب و آسیب انسانی جلوگیری میشود.
اما مزایای تالاب تنها به زیست انسانها محدود نبوده و صفاییان آن را زیستگاهی مناسب برای پرندگان میداند: تالابها؛ البته به شرط رعایت قوانین و برخورد مناسب، یکی از بهترین زیستگاهها برای پرندگانی هستند که از دوردستها میآیند و کود آنها میتواند منبع ارزندهای برای تغذیه و زیست جانوری باشد.
اکولوژیست مازندرانی ادامه میدهد: برای ماهیها تالابها نیز میتوانند منبع تامینکننده غذایی و درنتیجه پروتئین سفره غذایی مردم باشند، همچنین در فصول دیگر سال هم تالابها منبع مناسبی برای تامین علوفه دام دامداران به شمار میآیند.
تالابها برای صنعت گردشگری سرمایه هستند
صفاییان تالابها را یکی از راهبردهای توسعه گردشگری و اقتصاد بومی میداند: ایجاد تفرجگاههایی برای قایقرانی و تفریحات سالم در کنار تالابها میتواند در رشد صنعت گردشگری و افزایش درآمد مردم نقش داشته باشد، به یاد داشته باشیم تالابها برای این صنعت سرمایه به شمار میآیند.
سدسازی، گونههای جانوری و گیاهی غیربومی و زباله دشمنان بقای تالابها
به گفته صفاییان در گذشته بیش از ۵۰۰ تالاب در مازندران وجود داشت و تمامی آببندانها و گیاهان آنها توسط او و همسرش شناسایی شدند که هر یک از تنوع گیاهی بالایی هم برخوردارند.
باوجود ارزش و اهمیت بقای تالابها اما شاهد مرگ تدریجی برخی از آنها بودهایم، صفاییان یکی از مهمترین عوامل نابودی تالابها را سدسازی دانسته و بیان میکند: ببینید آببندان یا تالاب یک دانش بومی است که در زمستان آب را ذخیره و در تابستان به مردم تحویل میدهد، احداث سد در بالادست باعث خشک شدن تالاب میشود چراکه آب از مسیر رود و جوی و ... راهی تالاب و در آن ذخیره میشد، درحقیقت مردم این دانش را داشتند که با سد خاکی، آب را ذخیره کنند اما با احداث سد در بالادست، این مواهب از بین رفته و تمامی ویژگیهای یادشده نیز نابود میشوند.
ورود گونههای غیربومی مانند ماهی «تیلاپیلا» به تالابها از دیگر عوامل تهدیدکنندهای است که به گفته او باعث از بین رفتن گونههای بومی میشود. وی در ادامه میافزاید: گونههای غیربومی خودکفایی را از بین میبرند و گونههای بومی روز به روز برای نابودی آسیبپذیرتر میشوند، برخی از این گونهها با کودهای نیتراته افزایش وزن پیدا میکنند و این کودها به واسطه ماهیان روی سفره مردم میآیند.
گونههای غیربومی به ماهیان محدود نبوده و گیاهانی مانند «آزولا» را هم شامل میشود، اکولوژیست مازندرانی دراینباره میگوید: گونههای گیاهی غیربومی ازجمله آزولا تالابهای مازندران را به نابودی کشاندند، آزولا نادانسته و ناآگاهانه وارد استان شد و مثل موکت سطح آببندانها را پوشاند، همین عامل مبادلات اکسیژن را قطع کرده و باعث مرگ ماهیان میشود.
صفاییان سنبل آبی را از دیگر گونههای گیاهی خطرآفرین برای تالابها عنوان میکند: این گونه گیاهی به دلیل زیبایی مورد توجه مردم قرار گرفت و به مرور استفاده از آن رشد یافت، در حالی که سنبل آبی از گونههای مهاجم بوده که باعث از بین رفتن گونههای دیگر میشود.
وی بعضا تخلیه زباله در تالابها را یکی از مهمترین عواملی است که نهتنها بقای تالابهای استان، بلکه سلامت انسان و محیطزیست را نیز تهدید میکند، صفاییان دراینباره اظهار میکند: احداث شهرکهای صنعتی در کنار تالابها میتواند موجبات رهاسازی فاضلاب آنها در تالابها شود. تخلیه انواع زباله خانگی، شهری و مانند اینها از عوامل مهم نابودی تالابهایی است که تا امروز با دانش بومی زنده ماندهاند، نمونه این زوال را در تالاب یا آببندان «سیّدمحلّه» میبینیم که در تصاویر قدیمی چشمنواز و زیبا بوده اما امروز چنین نیست.
تالاب میانکاله بهشت پرندهشناسی است
میانکاله که چند سالی است نام آن به دلایل متنوع موردتوجه فعالان محیطزیست قرار دارد، به گفته صفاییان یکی از ذخایر مهم بیوسفری به شمار میآید، او عوامل تهدید این تالاب مهم استان را پسابهای کشاورزی که از بالادست وارد این تالاب میشوند، تعداد زیاد دام، فاضلابهای کشاورزی، برنامهریزی نادرست اجرایی برخی مسئولان و ناآگاهی از اهمیت و ارزش این تالاب میداند.
استاد بازنشسته دانشگاه مازندران با بیان این که تالاب میانکاله، بهشت پرندهنگری ایران است، میگوید: این تالاب بهعنوان یکی از ذخایر ارزنده بیوسفری جهان میتواند نقش مهمی در توسعه گردشگری و درآمدزایی مردم منطقه داشته باشد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: منطقه مازندران روز جهانی تالاب ها طرح حفاظت از تالاب های ایران کنوانسیون رامسر استانی اجتماعی بارش برف استانی سیاسی دهه فجر 1402 احداث سد در بالادست یکی از مهم ترین آب را ذخیره محیط زیست دانش بومی تالاب ها گونه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۶۵۸۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حال خوش تالاب های کانی برازان و قوپی باباعلی مهاباد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز مهاباد، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در مهاباد با اعلام این خبر از نظارت جدی بر نحوه فعالیت مدول دوم تصفیه خانه شهرک صنعتی مهاباد و روند اجرای آیین نامه کاهش تولید و مصرف کیسه های پلاستیکی خبر داد.
سعید شهند افزود: جلب مشارکت های مردمی، همکاری جوامع محلی و فرهنگ سازی ها در رسیدن این تالاب ها به وضعیت مناسب زیست محیطی تاثیرگذار بوده است.
او اضافه کرد: با برنامه ریزی های صورت گرفته و همکاری مناسب آب منطقه ای استان و حمایت های ستاد احیای دریاچه ارومیه، تالاب های کانی برازان و قوپی باباعلی، پارسال و امسال، صد در صد آبگیری شده اند و وضعیت زیست محیطی مناسبی دارند.
شهند تصریح کرد: دستورالعمل مدیریت زیست محیطی غارآبی سهولان هم تدوین و درآن، نقش دهیاری و شورای روستای سهولان برای بهره برداری گردشگری برجسته شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی همچنین گفت: براساس مصوبه کارگروه غارشناسی استان، بهره برداری گردشگری اثر طبیعی ملی غار سهولان مهاباد به دهیاری و شورای روستای سهولان واگذار شده و مدیریت زیست محیطی آن هم که از طرف دانشگاه ارومیه تدوین می شود، مراحل پایانی را می گذراند.
شهند افزود: نظارت بر فعالیت تصفیه خانه شهرک های صنعتی در چارچوب استانداردهای زیست محیطی از دیگر وظایف اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه مدول دوم تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد از اواخر پارسال راه اندازی شده و در حال بهره برداری است اضافه کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست هم بر نحوه فعالیت تصفیه خانه نظارت میکند که فعالیت و خروجی آن، در چارچوب استانداردهای زیست محیطی باشد.
پویش"مسیر سبز ایران پاک" هم در زمینه فرهنگ سازی کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی همزمان با سراسر کشور در آذربایجان غربی و مهاباد هم اجرا شده است.
آیین نامه کاهش تولید و مصرف کیسه های پلاستیکی، پارسال تدوین شد و امسال هم تکالیفی برای دستگاه های مختلف تعریف شده که بر آن نظارت می شود ولی باید سبک زندگی ها به سمتی برود که باعث کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی شود.
"مشارکت مردم، ایران در برابر پلاستیک، نجات زمین" شعار امسال هفته زمین پاک است که برای تحقق آن، پویش"نه به زباله" در استان و مهاباد نیز راه اندازی شده است.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی